FAQ

COC Nederland werkt voor de ontwikkeling van de Paarse Vrijdag campagne en de educatieve materialen samen met leerkrachten en (vak)experts, waaronder hoogleraren, onderwijskundigen, psychologen en pedagogen. Samen met hen geven we hieronder antwoord op enkele van de meest gestelde vragen rondom Paarse Vrijdag.

Mocht je nog meer vragen hebben, neem dan contact op met basisschool@coc.nl (voor primair onderwijs) of met gsa@coc.nl (voor voortgezet onderwijs, mbo, hbo of universiteit). Media kunnen contact opnemen via fjanssens@coc.nl. Zie ook hier voor ons media-protocol.

Wat is Paarse Vrijdag?

Paarse Vrijdag is een dag waarop scholen paars kleuren om te laten zien dat niemand gepest of uitgesloten mag worden om wie die is. Op Paarse Vrijdag besteden scholen vaak extra aandacht aan diversiteit, waaronder seksuele en gender diversiteit. Hoe Paarse Vrijdag precies eruit ziet, verschilt per school, omdat het de school zelf is, die het initiatief neemt en de dag organiseert. Op basisscholen zijn dit de leerkrachten, en op middelbare scholen de leerlingen en op mbo's, hbo's en universiteiten de studenten.

Wat heeft COC met Paarse Vrijdag te maken?

COC ondersteunt sinds 2010 scholen die Paarse Vrijdag willen organiseren. Elk jaar ontwikkelt COC een landelijke campagne rondom Paarse Vrijdag: hierin staan verhalen van jongeren, leerkrachten en/of ouders rondom diversiteit centraal. Ook biedt COC elk jaar gratis Paarse Vrijdag pakketten aan die samen met onderwijsprofessionals zijn samengesteld: scholen kunnen deze kosteloos aanvragen en gebruiken om Paarse Vrijdag te vieren. Dat hoeft overigens niet: scholen kunnen ook zonder pakket aan Paarse Vrijdag mee doen. De focus ligt op het creëren van een veilige schoolomgeving.

Daarnaast is "Paarse Vrijdag" een geregistreerd merk van COC Nederland. Dit betekent dat andere partijen die iets rondom Paarse Vrijdag organiseren of publiceren, dit erbij moeten vermelden. Zo zorgen we ervoor dat de communicatie rondom Paarse Vrijdag helder en eenduidig blijft.

Wat zit er in de Paarse Vrijdag pakketten?

In de Paarse Vrijdag pakketten voor basisscholen zitten handleidingen voor leerkrachten, prentenboeken, Paarse Vrijdag posters en paarse ballonnen om de school te versieren. In de handleiding voor leerkrachten staan tips voor ouderbetrokkenheid en het bevorderen van handelingsbekwaamheid in het bespreken van diversiteit in de klas. In totaal zitten er 13 lesbrieven in voor de onderbouw, middenbouw, en bovenbouw. Bij elk leerjaar hebben we bijpassende lesbrieven ontwikkeld zoals een prentenboek voor de onderbouw, een gespreksgedicht voor de middenbouw, en een Spel Show (online te bekijken) voor de bovenbouw. In de ene lesbrief is diversiteit op de voorgrond aanwezig, bij andere lesbrieven op de achtergrond of het gaat over jezelf zijn.

In de Paarse Vrijdag pakketten voor middelbare scholen en mbo's zitten de posters uit de Paarse Vrijdag campagne van dit jaar, en een grote zak paarse polsbandjes. Leerlingen kunnen deze polsbandjes uitdelen, zodat iedereen iets paars heeft, ook als iemand geen paarse kleding heeft. De polsbandjes kunnen ook gebruikt worden om het gesprek met elkaar te starten.

De datum komt mij niet uit. Kan ik Paarse Vrijdag ook op een andere dag vieren?

Ja, zeker! Als de datum van Paarse Vrijdag bij jullie op school niet uit komt, kan je het ook op een andere dag vieren. De materialen in de pakketten zijn het hele jaar inzetbaar. En natuurlijk is het sowieso goed om het hele jaar door aandacht te hebben voor diversiteit, jezelf zijn, veiligheid in de klas, en respectvol met elkaar om gaan.

Let er wel op dat de gratis Paarse Vrijdag pakketten beperkt beschikbaar zijn, en snel op zijn! Overweeg je dus om later aandacht te besteden aan diversiteit op school? Bestel dan wel alvast je pakket!

Ik heb een vol lesprogramma, moet ik de hele dag aandacht besteden aan Paarse Vrijdag?

Nee hoor, je kan het beste doen wat past bij jouw school en jouw klas. Zie Paarse Vrijdag vooral als een mooi moment om hier extra bij stil te staan. Maar het beste is het als je diversiteit en jezelf zijn op vanzelfsprekende wijze het hele jaar door in de lessen terug laat komen, bijvoorbeeld in de voorbeelden die je gebruikt bij rekensommen en taal, of de boeken die in de mediatheek staan. Zo zorg je voor een veilige school, waar respectvol met elkaar omgaan de norm is.

Waarom is Paarse Vrijdag belangrijk?

Paarse Vrijdag is belangrijk, omdat iedereen op school zichzelf moet kunnen zijn, en niemand gepest of uitgesloten mag worden om wie die is. Helaas weten we dat lhbti+ leerlingen nog altijd meer gepest worden dan niet-lhbti+ leerlingen. Ook is op veel scholen ‘homo’ nog altijd een veelgebruikt scheldwoord. Door op een positieve manier aandacht te besteden aan diversiteit, waaronder seksuele en gender diversiteit, laten we zien dat iedereen erbij hoort. Wetenschappelijke onderzoek toont aan dat door dit actiefop school uit te dragen, leerlingen zich veiliger voelen, beter in hun vel zitten, en beter om kunnen gaan met negatieve reacties van anderen. Kortom, het maakt de school een fijnere en veiligere plek voor iedereen.

Wie heeft er bepaald dat kinderen moeten leren over diversiteit?

Naast dat elke school en elke ouder/verzorger wil dat de school een fijne en veilige plek is voor iedereen, biedt ook wet- en regelgeving hier kaders voor.

Het landelijk curriculum voor onderwijs is zorgvuldig tot stand gekomen en heeft brede politiek-maatschappelijke goedkeuring. Dit curriculum beschrijft wat leerlingen minimaal moeten kennen en kunnen aan het einde van hun schoolperiode om als Nederlandse burger deel te kunnen nemen in de samenleving en zichzelf blijvend te ontwikkelen. Het wordt geactualiseerd op basis van de meest recente wetenschappelijke en maatschappelijke inzichten, met medewerking van leraren, vakexperts, wetenschappers en maatschappelijke organisaties. De vrijheid van onderwijs garandeert scholen de ruimte vanuit hun eigen visie en identiteit inkleuring te geven aan het landelijk curriculum.

In de Kerndoelen van het Onderwijs, waarin seksuele diversiteit is opgenomen, zijn allerlei andere vormen van diversiteit beschreven, zoals religieuze, levensbeschouwelijke, culturele en seksuele diversiteit. En volgens de Wet Burgerschap is kennis van, en respect voor, diversiteit een basisvaardigheid, net zoals rekenen en taal dat zijn.

Waarom wordt dit onderwerp op school besproken? Is dat niet iets voor de ouders/verzorgers?

Het is belangrijk dat de school en ouders samen de verantwoordelijkheid nemen. Kinderen leren zichzelf en de wereld om hen heen kennen door vragen te stellen. Of die nou gaan over interesses, verliefdheid, wie ze zijn of wat ze later willen worden. Dat doen ze thuis, maar ook op school. Juist in het klaslokaal komen kinderen in aanraking met ervaringen en mensen die ze nieuwsgierig maken. Leerkrachten zijn opgeleid om zulke vragen te beantwoorden en kinderen zichzelf en anderen te leren respecteren. Zo helpen ze voorkomen dat jouw kind, of dat van een ander, slachtoffer wordt van pestgedrag. Veel ouders vinden het fijn vinden als de school een eerste aanzet doet: zij kunnen dan het gesprek thuis met hun kinderen voortzetten. Ook vinden sommige ouders/verzorgers het lastig om dit onderwerp te bespreken, maar ook voor hun kinderen is het belangrijk dat ze leren dat iedereen zichzelf mag zijn. De normen en waarden van thuis en de school kunnen van elkaar verschillen, ook hier leren kinderen van: mensen zijn verschillend, maar allemaal uniek.

Waarom moeten alle kinderen hier informatie over krijgen als maar een paar kinderen zich anders voelen?

Alle leerlingen hebben onderlinge verschillen: van huidskleur en religie tot hobby’s en gezinssamenstelling. En alles daartussenin. Het is belangrijk dat leerlingen de vrijheid hebben om zichzelf te zijn, los van genderrollen en -stereotypen. Uit onderzoek blijkt dat dit schoolresultaten ten goede komt. Kinderen ontdekken op jonge leeftijd hun gender identiteit, en vaak ontwikkelen ze vanaf de middelbare schoolleeftijd gevoelens, zoals verliefdheid, naar anderen toe. Ook voor kinderen is familiediversiteit relevant: zijzelf of vriendjes komen uit gescheiden gezinnen, eenoudergezinnen, gezinnen met twee papa’s of twee mama’s of ze hebben misschien stiefouders.  Respect hebben voor die verschillen gaat daarom iedereen aan. Door informatie te geven worden discriminatie, vooroordelen en pestgedrag verminderd. Er ontstaat meer bewustzijn over diversiteit. Dat helpt leerlingen om goed en gelukkig te leven in een diverse samenleving.

Worden kinderen door Paarse Vrijdag te vieren op een bepaald spoor gezet?

Nee, het gaat erom dat kinderen kennismaken met de diversiteit die Nederland rijk is. Jongens mogen nog steeds voetbal houden en meisjes met poppen spelen! Maar het is net zo oké als je als meisje van voetballen houdt of als een jongen nagellak wil dragen. Daarnaast stellen kinderen vragen vanuit zichzelf over de wereld om hen heen. Ook over verliefdheid, hoe gezinnen zijn samengesteld of verschillen tussen jongens en meisjes. Het is belangrijk dat ze daarop goede antwoorden krijgen die zijn afgestemd op hun leeftijd. Daar is Paarse Vrijdag voor. Daarom hebben experts en leerkrachten dit vastgelegd in het onderwijscurriculum. Leren over familie- of seksuele diversiteit hoort daarbij, net zoals rekenen en taal.